W miniony piątek, 18 listopada, przewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych, Jacek Sasin wykazywał w Radiu Zet, że ogłoszony przez Główny Urząd Statystyczny spadek PKB za trzeci kwartał 2016 r. to wina górki z poprzednich lat.
“Jeśli chodzi o wzrost PKB startowaliśmy z pewnej nienaturalnej górki, kończył się budżet unijny i dało to efekt wzrostu” – powiedział w wywiadzie Sasin.
W przeciwieństwie do Prezesa PiS, nie obwinił za spadek PKB przedsiębiorców, ale też tłumaczył się niezbyt sprawnie. Wypowiedź powszechnie obśmiana przez partie opozycyjne, ma jednak w sobie odrobinę prawdy, aczkolwiek nie wydaje mi się, by Jacek Sasin wiedział w której części. Gdyby bowiem wiedział, to najprawdopodobniej właśnie składałby zawiadomienie do prokuratury Zbigniewa Ziobry, o możliwość popełnienia przestępstwa przez poprzednie kierownictwo resortu finansów. Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że zorganizowane grupy przestępcze, działające w obszarze wyłudzeń podatku VAT, uczestniczyły w kreowaniu zafałszowanych wyników polskiej gospodarki, przedstawianych później w odczytach PKB. Zaś władza nieświadomie lub co gorsza świadomie przymykała na to oko. Efekt był taki, że przestępcy mieli w miarę wolną rękę w bogaceniu się pieniędzmi, które miały trafić do budżetu, a Ministerstwo Finansów mogło chwalić się dobrymi wynikami gospodarki. Brzmi poważnie? Na to wygląda.
Jak wyliczany jest Produkt Krajowy Brutto?
PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju, w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku). Obliczanie PKB na podstawie powyższej definicji jest uciążliwe, gdyż statystyka państwowa nie podaje ani bezpośrednich miar produkcji globalnej, ani zużycia pośredniego. Dlatego w praktyce stosuje się inne wzory. Najpopularniejszy z nich opiera się na spostrzeżeniu, że PKB jest w przybliżeniu równy finalnym wydatkom wszystkich nabywców wartości dodanej, wytworzonej na terenie kraju. Zatem od strony popytowej:
PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport – import + zmiana stanu zapasów.
PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu gospodarczego. Niezależnie od kontrowersji dotyczących znaczenia tego wskaźnika dla rzeczywistego zobrazowania siły gospodarki danego kraju, sztuczne zawyżanie którejkolwiek z części składowych wskazanego wyżej wykresu, stanowiłoby istotne zafałszowanie rzeczywistej wysokości tego miernika. Warto tutaj zaznaczyć, że jedną z najbardziej dynamicznych składowych PKB w latach 2011-2015 był eksport i wyraźny wzrost jego wartości. Mimo niewątpliwie pozytywnego wpływu eksportu na gospodarkę, wiąże się on z zastosowaniem zerowej stawki podatku VAT, a więc brakiem wpływu tego podatku do budżetu. I w tym właśnie momencie dochodzimy do mechanizmu wyłudzenia podatku VAT, znanego jako karuzela podatkowa lub nabycia towarów wrażliwych z użyciem tzw. znikającego podatnika.
Istotnym elementem mechanizmu wyłudzenia podatku od towarów i usług jest zadeklarowanie jego eksportu do krajów trzecich lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) do krajów UE, gdzie obowiązuje 0% stawka VAT. W karuzeli podatkowej kreuje się sztuczny obieg towarów, który generuje fikcyjny podatek naliczony do odliczenia, czy jak w przypadku eksportu lub WDT do zwrotu. Fikcyjny eksport lub WDT w przypadku znikającego podatnika potrzebny jest, by “pozbyć się z magazynu” fikcyjnego towaru, który został “nabyty” w celu wyrównania podatku należnego przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru. Tylko poprzez jego fikcyjne wyeksportowanie nie generuje się nowego podatku należnego. Aby dochować wszelkich pozorów legalności działania, podmioty uczestniczące w karuzeli podatkowej lub w fikcyjnym eksporcie, składają comiesięczne deklaracje INTRASTAT, w którym wykazują wartość dokonanych dostaw za granicę kraju (do krajów UE oraz do krajów trzecich). Nie otrzymują co prawda zapłaty za te towary, ale tego już deklaracja INTRASTAT nie weryfikuje. Tak samo jak wartość zadeklarowanych dostaw poza granicę Polski nie jest korygowana w przypadku uznania przez organy skarbowe takich dostaw za fikcyjne.
Skąd pochodzą dane o eksporcie do wyliczeń PKB?
Na stronach Głównego Urzędu Statystycznego można odnaleźć Roczniki Statystyczne Handlu Zagranicznego, a w nim dane dotyczące zarówno eksportu jak i importu. Dostępne są także w formie elektronicznej w dedykowanej dla GUS aplikacji –
GUS- Baza Danych Handlu Zagranicznego
Na tejże stronie, można bez problemu wyczytać, że dane o obrotach towarowych są danymi rzeczywistymi, pochodzącymi z deklaracji INTRASTAT i zgłoszeń celnych, a w przypadku podmiotów, których obowiązek sprawozdawczości w INTRASTAT nie obejmuje, dane są szacowane. W uwagach metodycznych, o których także mowa w tym przypisie, nie ma słowa o korygowaniu danych z systemu o informacje od organów skarbowych.
Nienaturalna górka PKB
Analiza dotycząca roli podatku od towarów i usług w latach 2011-2015 pozwala przedstawić kilka wniosków.
Możliwa jest do zaobserwowania pewna prawidłowość pomiędzy dynamiką wzrostu przychodów z tytułu podatku od towarów i usług, w stosunku do dynamiki PKB. Z zależności tej można wywnioskować, że wraz ze wzrostem wpływów z podatku VAT, rośnie też PKB. Tym bardziej zastanawiający jest tak istotny spadek PKB w III kwartale 2016 r., abstrahując od oczywistego spadku inwestycji.
Wpływy z podatku VAT stanowią nieco ponad 40% wpływów w dochodach budżetu państwa. Dochody podatkowe z tytułu podatku VAT systematycznie rosły, jednak po osiągnięciu w 2011 r. niemal 121 miliardów, spadły najpierw w 2012 r. o niespełna miliard, by w fatalnym 2013 r. spaść o ponad 6,5 mld złotych. W latach 2014-2015 wpływy ponownie wzrosły, a w 2016 r. szacunkowe dane są bardziej niż pozytywne. Spadek wpływów, zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, spowodowany był niską skutecznością rządu w kierunku uproszczenia systemu podatkowego i uodpornienia tego systemu na oszustwa podatkowe. Dziś już wiemy, że po wprowadzeniu oczekiwanych przez branżę i samego fiskusa zmian uszczelniających system podatkowy, wpływy z podatków wyraźnie wzrosły. Mechanizm wyłudzeń VAT z użyciem fikcyjnego eksportu przestał mieć rację bytu.
Mimo to PKB spadło. Czy górka PKB była nienaturalna? Wygląda na to, że nie można tego wykluczyć.
fot. Depositphotos
Czytasz nas? Podobają Ci się zamieszczane przez nas treści?
Wesprzyj nas swoją wpłatą.
Wpłacając pomagasz budować Crowd Media – wolne media, które patrzą władzy na ręce.
POLUB NAS NA FACEBOOKU
