Wraz z powołaniem przez Prezydenta Andrzeja Dudę sędzi Julii Przyłębskiej na funkcję Prezesa Trybunału Konstytucyjnego skończył się proces przejmowania tej instytucji przez stronników Prawa i Sprawiedliwości. Zdaniem polityków tej partii, upływ kadencji prof. Rzeplińskiego zakończył także paraliż Trybunału, gdyż był on głównym jego winowajcą. Z zadowoleniem przyjęli także uznanie wyboru przez Wiceprezesa Trybunału, sędziego Stanisława Biernata. PiS odtrąbił sukces, przekonany o swojej wygranej. Nic bardziej mylnego.
Tak naprawdę teraz pałeczkę przejmą sami sędziowie i tak należy rozumieć decyzję wiceprezesa Biernata. Na podstawie obowiązujących bowiem przepisów dotyczących ustroju i trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym z dnia 30 listopada 2016 r., niepisowscy sędziowie mający większość mogą bez przeszkód ocenić zgodność z Konstytucją wszystkich trzech ustaw podpisanych w ostatnich dniach przez Prezydenta. Tym samym umożliwiając tej instytucji uznanie, że z mocy prawa wybór Julii Przyłębskiej jest nieważny, a jej decyzje o włączeniu w skład Trybunału sędziów Muszyńskiego, Ciocha i Morawskiego za niezaistniałe. W uzasadnieniu wyroku natomiast mogą bez przeszkód wskazać na złamanie Konstytucji przez Prezydenta Dudę, dorzucając kolejny kamyczek do ogródka tego polityka. Wszystko w zgodzie z ustawami naprawczymi autorstwa Prawa i Sprawiedliwości. Jak to możliwe?
Na mocy wspomnianej wyżej ustawy, sędziowie, których statusu bezpośrednio dotyczą ostatnie trzy ustawy, powinni zostać wyłączeni ze składu orzekającego, gdy opozycja zgłosi je do oceny ich zgodności z ustawą zasadniczą. Owszem, uważająca się za Prezesa TK sędzia Przyłębska będzie się starała nie dopuścić do zbadania tej ustawy, nie wyznaczając terminu, jednak to nie do niej należeć będzie decyzja. Na podstawie bowiem tych ustaw przeprowadzono Zgromadzenie Ogólne sędziów, które wskazało ją jako kandydata na Prezesa Trybunału, więc dotyczą one jej bezpośrednio. Wobec tego istnieją poważne i powszechnie znane okoliczności, które wpływałyby na jej bezstronność.
Jak wynika z opinii dr. Ryszarda Balickego z Uniwersytetu Wrocławskiego, przygotowanej specjalnie dla crowdmedia.pl, jeżeli przedmiotem orzekania byłaby ustawa również w zakresie faktycznego dopuszczenia 3 sędziów wybranych na miejsca zajęte, to zastosowanie winien mieć art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, który dopuszcza wyłączenie sędziego, gdy istnieją inne, niewymienione w pkt 1 lub ust. 1 okoliczności mogące wywołać wątpliwości co do jego bezstronności. W takim przypadku konieczne jest aby – zgodnie z ust. 3 – podmiot składający wniosek o wyłączenie uprawdopodobnił istnienie okoliczności mogących wywołać wątpliwości co do jego bezstronności.
Biorąc pod uwagę, że wyżej wspomnieni sędziowie Muszyński, Cioch i Morawski zostali włączeni do składu orzekającego na mocy ocenianej ustawy oraz brali udział w Zgromadzeniu Ogólnym sędziów TK, którzy wskazali Julię Przyłębską jako kandydata na Prezesa TK, rozprawa dotyczyłaby też jej statusu. Po wyłączeniu zatem 4 sędziów, sędziów orzekających byłoby 11, a więc ustawowy pełny skład Trybunału. Co prawda na mocy listopadowej ustawy, do wydania postanowienia w sprawie wyłączenia sędziów, o którym mówi art. 39 ust. 2 pkt 2 wystarczy skład 3 osobowy, jednak uwzględniając wagę i doniosłość sprawy, Wiceprezes Biernat prowadzący wówczas sprawy Trybunału, wyznaczyłby zapewne skład pełny. Mimo prawdopodobnych protestów partii rządzącej i PiSowskich sędziów, decyzję w tej sprawie podejmowałby Wiceprezes, bowiem na mocy art. 40 tejże ustawy, sędzia, wobec którego bezstronności istnieją poważne wątpliwości, może podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki.
W jedenastoosobowym pełnym składzie orzekającym o zgodności z Konstytucją ustaw demolujących Trybunał byłoby zaledwie trzech sędziów z nadania pisowskiego, a więc sędziowie Pszczółkowski, Jędrzejewski oraz Warciński. Nawet gdyby wszystkich trzech dopadła nagła grypa i nagłe L4, pozostałych ośmiu sędziów to wciąż o wiele więcej niż wymagane obowiązującą ustawą pięciu, co dawałoby sędziemu Biernatowi możliwości zmiany składu orzekającego. Tym samym, niezależnie od zabiegów mających na celu dalsze paraliżowanie prac, można by bez przeszkód ocenić zgłoszone ustawy oraz wydać wyrok w ich sprawie. Ewentualne zaś uznanie ich za niezgodne z Konstytucją w całości oznaczałoby dokonanie wyboru Prezesa Trybunału oraz włączenie do składu trzech sędziów – dublerów za nieważne, bowiem dokonane bez podstawy prawnej.
Prawo i Konstytucja wciąż mają duże szanse zwyciężyć i przywrócić ład prawny, wobec tego opozycja powinna jak najszybciej złożyć wnioski o zbadanie zgodności ustaw z Konstytucją. W tej chwili jest to bowiem ważniejsze niż blokowanie sali plenarnej i rozpamiętywanie niekonstytucyjnego trybu uchwalania ustawy budżetowej czy dezubekizacyjnej, co skutecznie odwróciło uwagę opinii publicznej od pogrzebu najważniejszej instytucji kontrolnej autorytarnej władzy. Na to przyjdzie jeszcze czas. Utrata mocy sprawczej Trybunału Konstytucyjnego jest bowiem marzeniem Jarosława Kaczyńskiego i gwarancją jego wszechwładzy. Na to pozwolić nie można.
fot. Michał Józefaciuk
Czytasz nas? Podobają Ci się zamieszczane przez nas treści?
Wesprzyj nas swoją wpłatą.
Wpłacając pomagasz budować Crowd Media – wolne media, które patrzą władzy na ręce.
POLUB NAS NA FACEBOOKU
