Michał Wawrykiewicz: Projekt konfiskaty prewencyjnej przeczy podstawowym zasadom prawa [WYWIAD]

W kontekście tego projektu nasuwa się jeszcze jedno pytanie, a mianowicie, czy zgodzi się Pan z tezą, że rząd mógłby przygotować podobny projekt o konfiskacie prewencyjnej, która dotyczyłaby majątku partii politycznych lub organizacji społecznych?

Moim zdaniem jest to jak najbardziej możliwe. Należy pamiętać, że złożenie projektu o którym rozmawiamy zbiega się z przedstawieniem projektu nowej ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Mamy więc sytuację, w której ma być wprowadzony pakiet pewnych rozwiązań legislacyjnych, które dają niebezpieczne instrumenty prawne prokuraturze.

Podstawowe zasady prawa karnego dotyczące domniemania niewinności zostają postawione na głowie i to obywatel czy też przedsiębiorca lub inna osoba prawna w przypadku odpowiedzialności podmiotów zbiorowych staje w sytuacji, kiedy będzie musiał się bronić przed najbardziej absurdalnymi zarzutami. A znacznie trudniej być w defensywie, kiedy domniemuje się naszą winę i to w sytuacji braku niezależnego wymiaru sprawiedliwości. Trzeba pamiętać, że w projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, którymi mogą być spółka, przedsiębiorstwo, fundacja czy też stowarzyszenie, taki podmiot może ponosić odpowiedzialność, jeśli któryś z pracowników lub współpracowników popełni przestępstwo. Tyle że nawet w sytuacji, jeśli nie doszło do skazania osoby odpowiedzialnej za popełnienie czynu, ani nawet nie toczy się wobec niej postępowanie. A więc  kolejny absurd i zamach na wolności obywatelskie oraz ochronę praw człowieka. Mamy bowiem z do czynieniem z ogromną uznaniowością prokuratury i postawieniem zasad prawa karnego na głowie.

Odnosząc się do Pana pytania – czy rozszerzenie konfiskaty majątkowej, może iść w kierunku NGO-sów czy partii politycznych? Jak najbardziej, gdyż byłoby to kolejne narzędzie w rękach ministra, które dawałoby mu potężną władzę do walki politycznej i ideologicznej.

W kontekście odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Czysto hipotetycznie, prowadzę firmę, a współpracownik jest podejrzany o jakieś przestępstwo. Czy państwo konfiskuje mi mój osobisty majątek oraz mojej firmy?  

Projekt dotyczy firm powyżej 250 zatrudnionych i zawiera szeroki katalog kar i środków karnych. Są to przede wszystkim kary o charakterze finansowym – do 50 000 000 złotych. Możliwe jest też orzeczenie przepadku składników lub praw majątkowych podmiotu zbiorowego w całości lub w części. Nie majątku osobistego właściciela. Najważniejsze w tym wszystkim jest to, że Pana pracownik lub współpracownik wcale nie musi popełnić przestępstwa, aby zastosować procedurę przewidzianą w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Czyli nie musi zostać skazany, ani nawet nie musi toczyć się wobec niego postępowanie, chociażby z uwagi na niewykrycie sprawcy. I tak można karać firmę lub inny podmiot. To jest kuriozum i z pewnością nie mieści się ani w naszych standardach konstytucyjnych, ani w międzynarodowych.

Czy Pana zdaniem ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, może posłużyć do walki z podmiotami gospodarczymi, z którymi obecnej ekipie jest nie po drodze?

Cały ten zbiór przepisów, jeżeli zostanie uchwalony – zasada odpowiedzialności podmiotów zbiorowych i konfiskata prewencyjna, daje ogromną władzę polityczną prokuraturze, która może zastosować sankcje wobec tych podmiotów, które albo są w jakiś sposób powiązane z politykiem opozycji, czy też są organizacją, która po prostu krytykuje działania władzy. Jest to niestety w moim odczuciu instrument walki politycznej, który, może eliminować niewygodne podmioty czy też przedsiębiorców z życia. W warunkach państwa demokratycznego i pełnoprawnego członka Unii Europejskiej to sytuacja niedopuszczalna. Prokuratura nie powinna mieć takich narzędzi w swoim ręku. Szczególnie w sytuacji, gdy nie działa na zasadach bezstronności, niezależności nie jest tym samym oskarżycielem publicznym z prawdziwego zdarzenia, odizolowanym od większości rządzącej.